From: Yduc Nguyen <
To: Yduc Nguyen <
Sent: Thursday, January 23, 2014 11:47:03 AM
Subject: cctl
To: Yduc Nguyen <
Sent: Thursday, January 23, 2014 11:47:03 AM
Subject: cctl
Câu Chuyện Thầy Lang
Bác sĩ Nguyễn Ý-Đức
Dược Thảo
Dược Thảo đã giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe
con người từ nhiều ngàn năm, khi mà y học tây phương chưa xuất hiện. Dược thảo
dùng cây thuốc để phòng bệnh và chữa bệnh.
Theo cơ quan Y tế Thế giới, một sản phẩm được coi là dược
thảo khi thành phần chính gồm một bộ phận của thảo mộc nằm ở trên không hoặc ở
dưới đất, trong hình dạng nguyên thủy hay sau khi được chế biến. Khi có pha lẫn
hoá chất hay khoáng chất thì sản phẩm đó không còn là dược thảo nữa.
Cũng theo cơ quan này, hiện nay có tới 80% dân chúng trên thế
giới dùng dược thảo. Kỹ nghệ chế biến dược thảo, bốc thuốc rất phát triển,
thịnh vượng, thu vào nhiều chục tỷ mỹ kim.
Riêng tại Hoa Kỳ, vào năm 1998, dân chúng Hoa Kỳ tiêu hơn 4 tỷ
mỹ kim để mua các lọai dược thảo. Từ năm 1990 tới 1997, số người dùng
dược thảo tăng 380%, số người đi khám bác sĩ giảm, mà số người đi khám bệnh
thầy thuốc không chính thống lại tăng.
Dược thảo được bầy bán khắp nơi, đôi khi ngay cả trong tiệm
chuyên bán âu dược. Những môn thuốc của Mẹ Thiên Nhiên như lá, củ, rễ, vỏ, hoa
đã mau chóng trở nên phương tiện trị liệu ưa thích của người dân. Họ mua để
chữa các bệnh như cảm cúm, đau nhức, tiểu đường, tới bệnh trầm trọng hơn như
ung thư các loại, tê liệt tứ chi.
Với cơ quan Thực phẩm và Dược phẩm Hoa kỳ ( FDA ) thì dược thảo được xếp hạng
thực phẩm phụ, như đã quy định trong Dietary Supplement
Health and Education Act năm 1994. Dược thảo được bầy bán không cần thử nghiệm, nghiên cứu như âu dược, mặc
dù dược thảo có tính cách trị bệnh và cũng có tác dụng phụ. Dược thảo không được
quảng cáo là có công dụng trị bệnh mà chỉ được nói chung chung về ích lợi
của sản phẩm, thí dụ thuốc làm lợi tiểu tiện, bổ gan, tăng cường miễn nhiễm...
Khi thuốc bị coi là không an toàn thì cơ quan này sẽ không cho bầy bán.
Đa số dược thảo hiện có trên thị trường đều được sản xuất theo
kinh nghiệm đã dùng hoặc dựa vào những bài thuốc được lưu truyền trong giòng họ
và được coi như đáng tin cậy. Vì dược thảo không được cơ quan FDA cấp bằng đặc
quyền chế tạo, nên các nhà sản xuất không chịu bỏ vốn cho chi phí nghiên cứu
khoa học như âu dược. Ngoài ra còn các vị lương y cổ truyền tiếp tục chẩn mạch,
bốc thuốc phục vụ bệnh nhân.
Để đáp ứng nhu cầu, đòi hỏi cuả dân chúng, chính quyền các quốc
gia cũng bắt đầu lưu ý, dành ngân khoản, lập cơ quan nghiên cứu công dụng
và an toàn cuả dược thảo.
Gần đây, viện National Institutes of Health, Hoa Kỳ, đã thành
lập một trung tâm nghiên cứu về dược thảo cũng như các phương tiện trị liệu
không chính thống, và đã dành nhiều ngân khoản cho việc nghiên cứu này. Đó là
do áp lực của người tiêu thụ dược thảo mồi ngày một tăng, vì nhiều lý do như:
-âu dược quá đắt, đôi khi không công hiệu, mà lại có nhiều tác
dụng có hại, không muốn;
-dân chúng thích dược thảo có nguồn gốc trực tiếp từ cây cỏ hơn
là âu dược hóa chất;
-bất bình với nhóm tài phiệt bao thầu quản trị y tế giới hạn
việc sử dụng tây y để kiếm nhiều lợi nhuận.
Năm 2008, Cơ quan Y tế Thế giới cũng lập một ủy ban để phối hợp
với các quốc gia ngõ hầu hệ thống hóa và hữu hiệu hóa môn trị bệnh cổ truyền
giá trị này.
.
Một vài đặc điểm về dược thảo.
Trước khi dùng dược thảo để trị bệnh, tưởng cũng nên tìm hiểu một vài dữ kiện
về loại thuốc này:
1-Sự an toàn của dược thảo.
Ý kiến chung coi dược thảo an toàn hơn âu dược, ít gây chứng
bệnh phụ và rất ít khi gây tai nạn tử vong.
Tuy nhiên dược thảo vẫn là một loại thuốc, khi dùng ta cần cẩn
thận, không nên nghĩ vì nó là cây thiên nhiên thì không có hại.
Cam thảo ( licorice ) là một trong những thuốc cây cỏ dùng nhiều
nhất trên khắp thế giới để chữa bệnh loét bao tử, ho, suyễn, nhưng nếu dùng lâu
ngày, có thể gây cao huyết áp, nhức đầu, mệt mỏi. Khi mới dùng lần đầu, nên
dùng với phân lượng nhỏ rồi tăng dần cho tới liều chỉ dẫn bởi nhà sản xuất.
Một thí dụ khác là cà phê, một loại họ thảo ta dùng mỗi buổi
sáng để nâng cao tinh thần. Nếu uống hai ly mỗi sáng thì có tác dụng tốt như ý
muốn, năm ly là có nhức đầu, nóng nẩy, 15 ly thì bắt đầu thấy ù tai, chóng mặt.
Dược thảo bán trên thị trường không được thử nghiệm về sự tinh
khiết và hiệu nghiệm, nên đôi khi có lẫn chất không cần như phấn hoa, phấn lá
có thể gây dị ứng hoặc cây thuốc đã bị hư mục.
2-Công hiệu của dược thảo.
Các nhà sản xuất cũng như hơn 4 tỉ người đang dùng dược thảo đều
cho là cây thuốc công hiệu trong việc trị bệnh và ngừa bệnh. Đã có nhiều nghiên
cứu khoa học hỗ trợ ý kiến này.
Có điều là tác dụng của dược thảo thường từ từ, nhẹ nhàng, cần
thời gian lâu để có hiệu quả, do đó tốt trong việc phòng bệnh.
Dược thảo, với nhiều chất thuốc khác nhau, có tác dụng vào
nhiều bộ phận cơ thể hơn là âu dược, với một dược chất có tác dụng tập trung
vào một số dấu hiệu triệu chứng hoặc một bệnh .
Dược thảo thường không đủ mạnh để trị cấp cứu, nhất là các bệnh
do vi khuẩn gây ra, do đó kháng sinh vẫn là thuốc căn bản.
3-Dược thảo không gây ghiền.
Thường thường cây thuốc gây ghiền như cây á phiện, cần sa...
không được phép bán công khai tại tiệm thuốc âu dược hay tiệm thuốc thiên
nhiên.
Ngoài ra dược thảo không có kích thích tố hay chất chống viêm
steroid, nhưng một vài dược thảo có tác dụng hỗ trợ sự sản xuất các chất này
trong cơ thể.
4-Nguồn gốc dược thảo.
Theo các nhà sản xuất, thì dược thảo đều do cây cỏ được trồng
trong môi trường có kiểm soát, đôi khi không dùng hoá chất diệt sâu bọ, cỏ dại
hoặc phân bón nên phẩm chất tốt, thiên nhiên. Nhiều khi cây mọc hoang
cũng được dùng để chế thành thuốc.
5-Chọn lựa dược thảo
Như đã nói ở trên, nhà sản xuất không cần chứng minh sự an toàn và công
hiệu của dược thảo khi tung ra thị trường, mà chỉ khi nào có chuyện xẩy ra thì
thuốc đó mới bị bỏ đi.
Tiêu chuẩn bào chế của mỗi nhà sản xuất đều khác nhau, nên tỷ lệ
dược liệu đều thay đổi. Tỷ lệ này cũng thay đổi tuỳ theo cây cỏ được trồng ở
địa phương nào, được hái vào mùa nào, được tồn trữ ra sao và phần nào ( rễ,
thân hay lá ) của cây được xử dụng để chế thuốc.
Những điều này gây khó khăn không ít cho người tiêu thụ khi mua
thuốc. Vì thế các nhà sản xuất đã tổ hợp với nhau để thống nhất bào chế.
Khi mua, nên lựa sản phẩm do sự liên kết với các công ty ở Âu
châu, vì thường thường họ có cơ sở nghiên cứu đầy đủ về phân lượng, tinh
khiết và công hiệu.
Cũng nên lựa sản phẩm cũng có nhãn hiệu với chỉ dẫn cách dùng,
tác dụng phụ, loại cây cỏ, ngày hết hạn.
Những điều cần lưu ý khi dùng dược thảo,.
Tại Hoa Kỳ, Tây y được xây dựng trên căn bản sinh hóa học tiến bộ. Cơ
quan Thực Phẩm và Dược Phẩm, với nhiệm vụ điều hợp thực dược phẩm, bảo vệ
sức khoẻ con người, thường nhìn dược thảo với con mắt dè dặt, nghiêm khắc. Họ
cho là dược thảo không có công dụng trị liệu và nguy hiểm.
Một luật gia than phiền là hiện giờ có hai chế độ dược
phẩm: một chế độ muốn được bầy bán phải chứng minh có công hiệu trị liệu và
tuân theo luật lệ; chế độ kia được bán tự do, không cần kê khai giá trị.
Bác sĩ Marcia Angel, Chủ bút tập san Y học uy tín New England
Journal of Medecine khẩn khoản kêu nài dân chúng đừng tự chữa bệnh, dùng dược
thảo vì thuốc có nhiều thành phần không khai báo được pha thêm vào như chì,
thạch tín, rất nguy hiểm.
Còn giáo sư dược khoa nổi danh Varro Tyler cho là sự
nghiên cứu về dược thảo của các quốc gia Âu Châu rất đáng tin cậy, tuy nhiên,
độc tính dài hạn của thuốc cần được theo dõi, tác dụng phụ có hại thường được
che dấu, giảm thiểu.
Dù vậy, dược thảo vẫn được người dân tiêu thụ, vì niềm tin có bệnh thì vái tứ
phương, vì có ngay khi cần, không phải mất công lấy hẹn, ngồi chờ bác sĩ, cũng
như khi gặp trọng bệnh mà Tây Y bó tay. Tuy nhiên cũng nên lưu ý mấy điều
để tránh chuyện chẳng lành:
1- Thông báo cho bác sĩ nếu đang dùng dược thảo để tránh tác dụng không
tốt giữa âu dược và thuốc cỏ cây. Không dùng ginkgo biloba (bạch quả ) với
thuốc trị đau nhức Aspirin, thuốc ngừa tai biến não Ticlid, Persantine; âu dược
trị trầm cảm với St John Wort...
2- Không dùng dược thảo khi mang thai, nuôi con bằng sữa mẹ, không cho con nhỏ
dùng dược thảo vì ở trẻ em và thai nhi, gan chưa đủ sức vô hiệu hóa độc
chất cuả dược thảo. Xin đan cử một thí dụ: khi uống một ly cà phê, người lớn
chỉ cần 5 giờ để loại khỏi cơ thể mà con nít cần đến cả 80 giờ.
3- Tuy dược thảo có nguồn gốc thiên nhiên nhưng không thiên nhiên với cơ thể con
người. Cho nên thuốc có thể gây bất lợi khi dùng, nhất là vì thiếu kiểm
soát nên thành phần không thống nhất, phẩm chất không tinh khiết, đôi khi pha
lẫn chất có hại cho cơ thể.
4- Không nên dùng dược thảo quá dăm tuần lễ vì an toàn dùng dài hạn chưa được
chứng minh, cũng như không dùng quá nhiều vì nguy cơ gây độc cho gan và thận.
Cũng không nên dùng nhiều dược thảo khác nhau một lúc vì tác dụng tương phản
của thuốc.
5- Dược thảo cũng có tác dụng phụ như bạch quả gây xuất huyết; mã hoàng
(ephedra ) gây tăng huyết áp, nhức đầu, rối loạn nhịp tim; St John wort làm
chóng mặt, mệt mỏi khô miệng , mất định hướng...
Và cuối cùng là không nên quá tin tưởng ở lời quảng cáo, giới thiệu của nhà sản
xuất vì những lời này không được cơ quan trách nhiệm xác định giá trị, đồng
thời cũng nên tìm hiểu về đặc tính trị liệu của loại dược thảo đang dùng.
Vì sau khi dùng mà “thuốc” không công hiệu hoặc có tác dụng không muốn thì ta
còn “kiện tập thể”, để đòi bồi thường. Chứ chẳng lẽ lại “ngậm miệng”, chịu đau.
Đau hơn là mới bị “thiến”
Bác sĩ Nguyễn Ý-ĐỨC
Chúc vui ngày Tết
bsnguyenyduc
No comments:
Post a Comment