Tản mạn các nhận thức cần có và Dược lý học về Đái tháo đường "type 2"
Tổng quan
Cơ thể người có các cơ quan Nội tiết - Sinh dục chính sau: Hạ đồi - tuyến yên, tuyến giáp, tuyến thượng thận, tụy nội tiết (phân biệt với tụy ngoại tiết), tinh hoàn hoặc buồng trứng. Mỗi cơ quan có một chức năng rất riêng nhưng tựu lại chúng cùng phối hợp hoạt động và điều phối các quá trình chuyển hóa của sự sống, giúp nó luôn ở trạng thái cân bằng, đúng mực.
Ví dụ như lớp cầu (zona glomerulosa) của vỏ tuyến thượng thận có tiết ra một loại hormone tên gọi là Aldosterone để đáp ứng lại sự tăng cao nồng độ Kali và Renin hoặc khi lượng máu đến thận giảm. Lý do là vì phân tử này có khả năng tái hấp thu ion Na+ (góp phần giữ được nước giúp bù dịch, dù có thể không đáng kể so với vai trò của các kênh chuyên hấp thu nước - Aquaporins), và, dĩ nhiên nó còn tăng thải ion Kali nữa!
Còn nhiều vấn đề cần nói, nhưng bài này chúng ta sẽ đề cập đến một số khía cạnh của quá trình rối loạn điều hòa phân tử đường mà thôi.
Nồng độ đường trong máu (glucose, còn gọi là đường huyết) được điều hòa bởi một tập hợp các phân tử được chia làm 2 nhóm sau:
- Nhóm tăng đường huyết:
+ Glucagon (từ tế bào α tuyến tụy nội tiết)
+ Epinephrine (một phân tử dẫn truyền tín hiệu của hệ thần kinh).
+ Cortisol (từ vỏ thượng thận)
+ ACTH (từ phần trước của tuyến yên)
+ Thyroxine (hormone tuyến giáp)
+ Hormone tăng trưởng (từ phần trước tuyến yên)
- Nhóm hạ đường huyết:
+ Insulin (từ tế bào β tuyến tụy nội tiết)
+ Somatostatin (từ tế bào δ tuyến tụy nội tiết)
Rất nhiều người cho rằng chỉ có Insulin có vai trò hạ đường huyết (ngay cả giới chuyên môn), nhưng nếu đi sâu về cơ chế phân tử, ta sẽ thấy đó cũng là một vai trò của Somatostatin (dù không lớn) vì ức chế tiết glucagon một cách trực tiếp, ức chế tiết insulin - một số hormone tuyến yên, gastrin và secretin.
Ngoài ra, nếu các bạn muốn tìm hiểu thêm nữa, hãy tiếp tục với các phân tử như Amylin và Incretins (GLP-1, GIP).
Đái tháo đường type 2
Khi rối loạn cân bằng đường huyết xảy ra theo kiểu "giảm khả năng hạ thấp" thì ta có bệnh đái tháo đường. Trong đó, đái tháo đường type 2 có 2 đặc điểm lớn là đề kháng lại tác dụng và giảm sút khả năng tiết insulin; đặc điểm nào cũng cực kì quan trọng trong cơ chế bệnh sinh. Tới 90 - 95% người trưởng thành bị đái tháo đường thuộc type 2.
Người béo phì và trưởng thành (hoặc trung niên) có tỉ lệ bị đái tháo đường type 2 cao hơn các nhóm khác và đây là bệnh tiến triển thầm lặng - lâu dài. Có thể nói, khi được chẩn đoán mắc đái tháo đường type 2, người ta đã có thể bị từ trước đó những 5 năm. Ngoài ra còn có một số đặc điểm cần quan tâm như:
- Gia đình có người bị đái tháo đường.
- Phụ nữ bị đái tháo đường trong thời gian mang thai.
- Rối loạn dung nạp glucose được biết trước đây.
- Có lối sống ít vận động.
- Hút thuốc.
Hình mô tả cơ chế hoạt động của Insulin: Insulin gắn vào thụ thể của nó (giữa, insulin receptor, nằm trên màng tế bào), kích hoạt lộ trình tín hiệu nhằm đưa protein tải glucose từ trong tế bào lên màng tế bào, phân tử này có tên gọi là GLUT-4 (glucose transporter type 4) hiện diện ở mô mỡ, mô cơ bám xương và cơ tim. Sau đó, phân tử này đưa các phân tử glucose từ bên ngoài tế bào vào trong để dự trữ và/hoặc chuyển hóa (phải). Lưu ý, có nhiều loại GLUT, nhưng chỉ có GLUT-4 nhạy với sự kích thích của Insulin.
Các biểu hiện nhận biết bệnh
Đáng tiếc là rất nhiều các trường hợp không có biểu hiện sớm để nhận biết. Một số triệu chứng giúp nghĩ đến bao gồm:
- Triệu chứng kinh điển khi có tình trạng tăng đường huyết: Tiểu nhiều - khát (uống) nhiều - ăn nhiều nhưng sụt cân.
- Nhòe mắt.
- Yếu liệt hai chân.
- Nhiễm nấm.
- Trong đề kháng insulin còn có triệu chứng "Dấu gai đen".
Các tiêu chuẩn chẩn đoán (theo tiêu chuẩn của Hội Đái tháo đường Hoa Kì):
- Đường huyết lúc đói đo được từ 126mg/dL (7.0 mmol/L) trở lên. Hoặc:
- Đường huyết sau khi khi uống 75g glucose 2 giờ từ 200 mg/dL (11.1 mmol/L) trở lên (nghiệm pháp dung nạp glucose). Hoặc:
- Đường huyết bất kì từ 200 mg/dL (11.1 mmol/L) trở lên ở bệnh nhân có các triệu chứng kinh điển của tăng đường huyết.
Ngoài ra, khi nồng độ HbA1C từ 6.5% trở lên thì được xem là một tiêu chuẩn chẩn đoán chính hoặc phụ. Cần đánh giá thêm để có kết luận chính xác.
Chỉ định tầm soát đái tháo đường (ở người trưởng thành không triệu chứng) bao gồm:
- Huyết áp đo nhiều lần lớn hơn 135/80 mmHg.
- Béo phì cộng thêm 1 hoặc những yếu tố nguy cơ của đái tháo đường (con người bị đái tháo đường; huyết áp lớn hơn 140/90 mmHg; nồng độ HDL < 35mg/dL và hoặc kèm theo nồng độ Triglyceride > 250 mg/dL).
- Từ 45 tuổi trở lên mà không có các tiêu chuẩn trên.
Cần tham khảo ý kiến Bác sĩ về việc tự kiểm tra đường huyết tại nhà.
Điều trị Đái tháo đường type 2
Về nguyên tắc đại thể, Đái tháo đường type 2 xảy ra do mô bị đề kháng (không nhạy) với insulin và sự tiết insulin diễn ra kém hơn so với bình thường do vậy các biện pháp điều trị cũng xoay quanh việc làm sao nâng nồng độ insulin và/hoặc làm giảm sự đề kháng insulin xuống. Nhưng dùng insulin hay thuốc điều trị đều phải kết hợp với thay đổi thói quen vận động và khẩu phần ăn uống thì mới có thể kiểm soát được đường huyết.
Hiện tại, có 8 nhóm thuốc hiện được sử dụng cùng Insulin dạng tiêm dưới da:
• Sulfonylureas (chlorpropamide, glimepiride, glipizide, glyburide, tolazamide, tolbutamide)
• Biguanides (metformin)
• a-Glucosidase inhibitors (acarbose, miglitol)
• Meglitinides (nateglinide, repaglinide)
• Thiazolidinediones (pioglitazone, rosiglitazone)
• Amylin analogs (pramlintide)
• Dipeptidyl peptidase-4 inhibitor (linagliptin, saxagliptin, sitagliptin)
• Glucagon-like peptide 1 receptor agonist (exenatide, liraglutide)
Insulin có các loại khác nhau phân biệt bởi thời gian tác dụng (xem hình bên trên - trái). Một số điểm cần lưu ý khi sử dụng Insulin là:
- Phải sử dụng đúng - đủ liều theo hướng dẫn của bác sĩ, nếu không dễ bị rối loạn chuyển hóa mỡ dạng phì đại tại vị trí tiêm (vì tiêm không đúng) và hôn mê hạ đường huyết đe dọa tính mạng (chủ yếu do quá liều).
- Hiếm có, nhưng có thể cơ thể xem insulin tiêm vào là kháng nguyên và tạo ra kháng thể để tiêu hủy. Hiện nay hầu như không thấy nữa do dùng Insulin người.
Về thuốc uống kiểm soát bệnh Đái tháo đường thì có một vài lưu ý lớn:
- Mỗi nhóm thuốc kiểm soát Đái tháo đường đều có một số chỉ định và chống chỉ định rất nghiêm ngặt (liên quan tới chức năng của các hệ cơ quan khác, đặc biệt là gan và thận), do vậy phải lưu ý tuân thủ theo sự nhắc nhở của Bác sĩ điều trị, hỏi lại khi thắc mắc. Nếu có vấn đề gì bất thường khi sử dụng thuốc (mới), phải báo ngay cho Bác sĩ để kịp xử lý.
- Sulfonylureas: Nay không còn được dùng phổ biến vì nó có thời gian tác dụng dài và nhiều tác dụng không mong muốn cũng như nó tương tác với nhiều loại thuốc (khó kiểm soát). Tuy nhiên nó có vai trò không nhỏ với trường hợp mắc đái tháo đường ở giai đoạn cuối tuổi dậy thì (hoặc người trẻ) không phụ thuộc vào insulin - MODY.
- Trong đái tháo đường type 2, tế bào gan có thể không còn khả năng "xác định" nồng độ glucose (trung gian qua insulin) trong máu một cách chính xác, do vậy nó không còn biết tiết hay thu giữ glucose đúng thời điểm nữa. Metformin làm cho tế bào gan nhạy cảm trở lại với nồng độ insulin trong máu và điều hòa đường huyết "chính xác hơn" bên cạnh khả năng làm giảm tổng hợp glucose của gan.
- Một thuốc duy nhất thuộc dạng dẫn xuất của Amylin tên là Pramlintide hiện được sử dụng vì nó tác động đến đường huyết sau ăn bằng cách "nhại" lại phân tử chính thống là giảm tốc độ phóng thích của thức ăn từ dạ dày sau khi ăn, giảm tiết glucagon sau bữa ăn (khi bệnh nhân sử dụng insulin) và nó... gây no, nên giảm lượng thức ăn đưa vào và do vậy có thể gây giảm cân.
- Nhóm thuốc ức chế men Dipeptidyl Peptidase-4 (vốn có vai trò phá hủy hormone incretin) do vậy làm tăng nồng độ incretins trong máu, khiến tăng thứ phát nồng độ insulin và giảm tiết glucagon. Hiện có 3 phân tử được dùng là Linagliptin, Saxagliptin và Sitagliptin.
- Nhóm thuốc đồng vận (nói nôm na là hoạt hóa) thụ thể của Glucagon-like peptide (phân tử peptide giống với glucagon) hoạt động giống như hormone incretins, do vậy cũng làm tăng insulin trong máu và (dĩ nhiên) giảm tiết glucagon, góp phần làm hạ đường huyết. Ngoài ra không thể quên quá trình làm trống dạ dày kéo dài ra, làm chậm sự phóng thích glucose vào máu (từ thức ăn). Hiện người ta xử dụng Exenatide và Liraglutide.
Biến chứng của Đái tháo đường
- Đục thủy tinh thể: Nên khám nhãn khoa nếu thấy có dấu hiệu nghi ngờ ở mắt.
- Bệnh lý võng mạc.
- Bệnh lý thần kinh: Gây giảm - mất cảm giác do vậy dễ tì đè quá mức gây loét chân. Cần nghiên cứu và xin tham vấn từ Bác sĩ để rõ hơn về cách tự chăm sóc.
- Bệnh lý thận.
- Xơ vữa động mạch.
Một điểm khó chịu khiến ta cần chuyên tâm phòng bệnh, đưa nó lên ưu tiên hàng đầu và kiểm soát bệnh tốt hơn là hiện các phương pháp ngăn chặn biến chứng của Đái tháo đường chưa thực sự hiệu quả.
Tham khảo:
1. Medical Pharmacology at a Glance, 7th
2. Pharmacology for Health Professionals, 2nd
3. Rang & Dale's Pharmacology, 7th
4. Goodman & Gilman's The Pharmacological Basis of Therapeutics, 12th
5. Internet
Nguyễn Phước Long 30/8/2013
Saturday, September 28, 2013
Tản mạn các nhận thức cần có và Dược lý học về Đái tháo đường "type 2"
Tuesday, September 24, 2013
XIN QUÝ THÂN HỮU BẢO TRỌNG SỨC KHỎE
XIN
QUÝ THÂN HỮU BẢO TRỌNG SỨC KHỎE
----
20 thực phầm tốt cho sức khoẻ
Dưới
đây là top 20 loại thực phẩm có thể loại bỏ tắc nghẽn trong động mạch và duy
trì một trái tim khỏe mạnh.
Nghệ
Xơ vữa động mạch là
khi các động mạch cứng lại do bị viêm. Nghệ có đặc tính kháng viêm. Gia vị có
lợi ích trong việc giảm bệnh tim mạch. Chất curcumin được tìm thấy trong củ
nghệ làm giảm viêm trong các động mạch ngoại biên.
Cam
Cam rất giàu vitamin C
có thể chống lại cảm lạnh thông thường. Nhưng loại quả này cũng có thể chống
lại các bệnh tim. Cam chứa chất xơ pectin làm giảm cholesterol, vitamin C tăng
cường các bức tường của động mạch giảm tắc nghẽn trong động mạch. Nước cam có
thể cải thiện chức năng của các mạch máu.
Lựu
Đây là loại trái cây
giàu chất chống oxy hóa cải thiện các bức tường của động mạch. Lựu đặc biệt tốt
cho tim nhờ sự hiện hữu của chất chống oxy hóa. Lựu đốt cháy và sản xuất nitric
oxide để cải thiện mức độ máu chảy vào động mạch.
Bông
cải xanh
Bông cải xanh có nhiều
protein tốt cho người ăn chay. Bông cải xanh có chứa vitamin K có lợi cho sự
hình thành xương. Vitamin K cũng bảo vệ các động mạch khỏi bị hư hại. Ngoài ra
vitamin K, bông cải xanh rất giàu chất xơ có thể làm giảm cholesterol và cao huyết
áp .
Ngũ
cốc nguyên hạt
Kết hợp ngũ cốc nguyên
hạt trong của chế độ ăn uống để giảm cholesterol . Ngũ cốc nguyên hạt chứa các
sợi chất xơ giúp động mạch không bị tắc nghẽn.
Cá
Hải sản có lợi cho con
người với nhiều mức độ khác nhau như: sức khỏe tâm thần, não, thị lực, xây dựng
cơ bắp và phụ nữ khi mang thai. Omega-3 bảo vệ trái tim của bạn và làm giảm nồng
độ triglyceride máu. Để làm sạch động mạch bạn hãy chọn cho mình các loại cá
giàu Omega 3.
Các
loại hạt
Hạnh nhân, đậu phộng,
quả óc chó, hạt dẻ là loại hạt thân thiện với trái tim. Các loại hạt chứa
vitamin E là bức tường bảo vệ động mạch. Các loại hạt cũng chứa các sợi giúp
làm giảm cholesterol trong máu.
Dầu
ô liu
Dầu ô liu được biết có
lợi ích sức khỏe, nó là loại dầu tốt nhất để ngăn chặn một gia tăng của
cholesterol trong máu. Bên cạnh cholesterol, dầu ô liu cũng có thể làm giảm
nguy cơ huyết áp cao.
Quế
Gia vị này mang lại
cho con người rất nhiều lợi ích sức khỏe. Quế được sử dụng như một loại gia vị
cũng như cho các món tráng miệng. Gia vị đa năng này làm giảm chất béo trong
máu ngăn chặn tắc nghẽn trong các mạch máu.
Cà
phê
Mặc dù uống cà phê có
thể có ảnh hưởng tới sức khỏe nhưng nó cũng có thể cải thiện sức khỏe của bạn
nếu bạn uống cà phê điều độ. Nếu bạn uống 4 tách cà phê mỗi ngày có thể cải
thiện sức khỏe tim mạch của bạn.
Pho
mát
Điều quan trọng của
pho mát là làm giảm cao huyết áp để tránh các bệnh đột quỵ liên quan đến tim.
Pho mát giàu canxi để làm giảm huyết áp.
Trà
Trà có thể làm tăng sự
trao đổi chất, nó cũng có thể cải thiện sức khỏe tim mạch. Trà có chứa một chất
chống oxy hóa gọi là catechin, nó giống như một lá chắn cho thành động mạch. Chất
chống oxy hóa này cũng ngăn ngừa cục máu đông có thể gây tử vong.
Dưa
hấu
Dưa hấu tuyệt vời cho
chăm sóc da và trong việc giảm cân. Acid amin được tìm thấy trong dưa hấu giúp
giảm cao huyết áp . Nhưng dưa hấu cũng có chứa oxit nitric có thể mở ra các
mạch máu cải thiện dòng chảy của máu.
Rau
bina
Đây là một thực phẩm
giúp bạn chống lại bệnh tim. Rau bina chứa carotene có thể ngăn chặn
cholesterol khỏi bị vón cục trong các động mạch. Rau bina có thể làm giảm cao
huyết áp.
Cà
chua
Cũng
như trái lựu, chè, cà chua cũng chứa chất chống oxy hóa bảo vệ các thành động
mạch. Trong cà chua, lycopene giữ cholesterol ở mức độ thấp.
Đậu
Đậu
có chứa axit folic và chất xơ có thể ngăn chặn các động mạch khỏi bị bít. Đậu cũng
là một nguồn tốt của carbohydrate.
Táo
Như
cam, táo quá chứa chất xơ có tên pectin hấp thụ cholesterol trong máu. Ăn táo
là một cách tuyệt vời để giảm cholesterol trong máu.
Bưởi
Các bưởi lòng đỏ rất
giàu chất chống oxy hóa, chất lycopene trong đó cũng có trong cà chua. Bưởi đỏ
giúp ngăn ngừa tác hại cho động mạch của bạn. Bưởi cũng là loại trái cây rất
tốt cho bệnh nhân tiểu đường.
Ngô
Bảo
vệ động mạch của bạn bằng cách tiêu thụ ngô. Ngô có chứa chất xơ giúp bảo vệ
động mạch của bạn bằng cách đưa cholesterol ra ngoài.
Tỏi
Tỏi
giúp ngăn ngừa tích tụ của cholesterol quá nhiều trong máu. Các thioallyls hợp
chất có trong tỏi chiến đấu chống lại các cục máu đông.
Theo Dân
Việt
Friday, September 20, 2013
TÁC HẠI NGHIÊM TRỌNG CỦA VIỆC ĐI NGỦ MUỘN
Sưu tầm sức khỏe.
TÁC HẠI NGHIÊM TRỌNG CỦA VIỆC ĐI NGỦ MUỘN
Buổi tối
_Từ 21-23h là quãng thời gian hệ miễn dịch (bạch cầu lymph) bài độc (đào thải chất độc), lúc này trạng
Buổi tối
_Từ 21-23h là quãng thời gian hệ miễn dịch (bạch cầu lymph) bài độc (đào thải chất độc), lúc này trạng
thái yên tĩnh hoặc nghe âm nhạc thư giãn.
_Từ 23h – 1h sáng là quãng thời gian bài độc của gan, cần tiến hành trong khi ngủ say.
_Từ 1h – 3h sáng là thời gian bài độc của mật, cũng cần thực hiện trong giấc ngủ say
Ngủ muộn có nguy cơ gây ra nhiều bệnh tật.
_Từ 3h – 5h sáng là thời gian bài độc của phổi. Cũng chính là lý do tại sao mà người đang mắc bệnh ho lại hay ho dữ dội vào lúc này, bởi hoạt động bài độc đã chạy đến phổi.
Vì thế, không nên dùng thuốc chống ho để tránh gây cản trở việc đào thải các chất cặn bã trong người vào lúc này.
_Từ 5h – 7h là khoảng thời gian ruột già bài độc, cho nên cần đi toalet vào lúc này.
)Từ 7h – 9h là lúc ruột non hấp thụ chất dinh dưỡng nhiều nhất, cho nên cần phải ăn sáng. Những người đang phải trị bệnh tốt nhất ăn sớm hơn, từ trước 6h sáng, còn với người ăn dưỡng sinh thì ăn trước 7h sáng. Những người không ăn sáng cần thay đổi thói quen xấu này, dù có đợi đến 9, 10h mới ăn cũng tốt hơn là không ăn.
Nửa đêm cho đến 4h sáng là thời gian tủy sống tạo máu, cần phải ngủ say, không nên thức khuya.
Tác hại của việc thức khuya, ngủ muộn có rất nhiều, có loại về lâu dài mới phát tác, có loại thì ngay hôm sau đã có thể phát tác rồi, ví dụ như mắt thâm quầng, mệt mỏi, trí nhớ giảm sút…
_Từ 23h – 1h sáng là quãng thời gian bài độc của gan, cần tiến hành trong khi ngủ say.
_Từ 1h – 3h sáng là thời gian bài độc của mật, cũng cần thực hiện trong giấc ngủ say
Ngủ muộn có nguy cơ gây ra nhiều bệnh tật.
_Từ 3h – 5h sáng là thời gian bài độc của phổi. Cũng chính là lý do tại sao mà người đang mắc bệnh ho lại hay ho dữ dội vào lúc này, bởi hoạt động bài độc đã chạy đến phổi.
Vì thế, không nên dùng thuốc chống ho để tránh gây cản trở việc đào thải các chất cặn bã trong người vào lúc này.
_Từ 5h – 7h là khoảng thời gian ruột già bài độc, cho nên cần đi toalet vào lúc này.
)Từ 7h – 9h là lúc ruột non hấp thụ chất dinh dưỡng nhiều nhất, cho nên cần phải ăn sáng. Những người đang phải trị bệnh tốt nhất ăn sớm hơn, từ trước 6h sáng, còn với người ăn dưỡng sinh thì ăn trước 7h sáng. Những người không ăn sáng cần thay đổi thói quen xấu này, dù có đợi đến 9, 10h mới ăn cũng tốt hơn là không ăn.
Nửa đêm cho đến 4h sáng là thời gian tủy sống tạo máu, cần phải ngủ say, không nên thức khuya.
Tác hại của việc thức khuya, ngủ muộn có rất nhiều, có loại về lâu dài mới phát tác, có loại thì ngay hôm sau đã có thể phát tác rồi, ví dụ như mắt thâm quầng, mệt mỏi, trí nhớ giảm sút…
XẢ . . . STRESS (không phải uống thuốc)
Không có stress có lẽ con người cũng không thể tồn tại.
Thế nhưng, vượt ngưỡng đến một mức nào đó thì con người cũng…không thể tồn tại, bởi chính stress gây ra nhiều thứ bệnh về thể chất và tâm thần, nên rất cần biết cách “xả” stress trong cuộc sống đầy căng thẳng, âu lo hiện nay.
Stress là một phản ứng bảo vệ, khi cơ thể bị một mối đe dọa, mối nguy hiểm xảy đến cho nó. Người ta gọi nó là phản ứng (hay đáp ứng) “chiến đấu hoặc bỏ chạy” (fight or flight response), nghĩa là trong tình huống đó, chỉ có hai cách để chọn lựa: chiến đấu để sinh tồn hoặc bỏ chạy để… sinh tồn!
Lúc đó, cơ thể phải huy động toàn lực để đối phó. Não thùy sẽ ra lệnh tiết các kích thích tố cần thiết, nào adrénaline, nào norepinephrine, cortisol…ồ ạt đổ vào máu. Tim đập nhanh để bơm máu về các cơ bắp lớn, phổi hổn hển tăng tốc bơm oxy, đường huyết vọt lên cao nhằm tăng cường khẩn cấp năng lượng, đồng tử mắt nở to để nhìn cho rõ, tai vểnh lên, mũi phồng ra… Tóm lại, mọi thứ đều phải trong tư thế sẵn sàng. Trong lúc các mạch máu lớn chuyển máu đến các bắp cơ thì mạch máu nhỏ ngoại biên co thắt lại, để nếu có bị thương thì máu cũng không bị mất nhiều… Vì thế mà người bị stress thường mặt mày tái ngắt, xanh lè, tay chân đơ cứng!
Stress cấp tính có những phản ứng mạnh hơn ta tưởng. Một người đang đứng trước chuồng cọp, thấy cọp sổng chuồng thì… phân, nước tiểu tóe ra mà không hay, tay chân bủn rủn, ngất xỉu. Nguy cơ qua đi, hiểm họa chấm dứt thì mọi thứ lại trở về trật tự cũ. Tim đập chậm lại, hơi thở điều hòa, bắp cơ buông xả. Nếu sự đe dọa không mãnh liệt nhưng cứ dồn dập, hết lớp này tới lớp khác, đến một lúc vượt quá mức chịu đựng gọi là “mất bù” thì sẽ tạo ra những hiệu ứng âm thầm gây tác hại không lường được lên thể chất và tâm thần của ta.
Thời đại ngày nay, con người ít có dịp chiến đấu một mất một còn trước thú dữ hay trước “hòn tên mũi đạn” như xưa. Nhưng con người ngày nay lại phải thường xuyên đối đầu với những “hòn tên mũi đạn” còn nguy hiểm hơn, kiểu “bề ngoài thơn thớt nói cười / bề trong nham hiểm giết người không dao”. Stress vượt qua ngưỡng lúc nào không hay và dẫn tới vô số bệnh tật mà bác sĩ cũng phải bó tay, đành gắn cho những cái tên mơ hồ như “rối loạn chức năng”, “mệt mỏi kinh niên”, “rối loạn thần kinh thực vật”… Đại học Y khoa Harvard ước tính có từ 60%- 90% bệnh nhân (ở Mỹ) tìm đến bác sĩ là do stress.
Stress liên quan đến rất nhiều bệnh lý như nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, tiểu đường, suyễn, đau nhức kinh niên, mất ngủ, dị ứng, nhức đầu, đau thắt lưng, một số bệnh ngoài da, ung thư, tai nạn thương tích, tự tử, trầm cảm, giảm miễn dịch v.v… Tóm lại là rất phức tạp. Bác sĩ nếu không quan tâm đúng mức – đau đâu chữa đó – thì chỉ chữa đựơc triệu chứng bên ngoài còn cái gốc sâu thẳm bên trong là stress vẫn không đựơc giải tỏa, bệnh vẫn cứ luẩn quẩn loanh quanh , chuyển từ “bệnh” này qua “bệnh” khác, và do đó, chất lựơng cuộc sống bị giảm sút rõ rệt! Nhiều khi ta tưởng cholesterol xấu tăng cao trong máu là do thức ăn, nhưng không phải, do stress nhiều hơn! Tiểu đường tưởng do ăn nhiều chất ngọt, thực ra do stress nhiều hơn.
Ta thấy đời sống càng căng thẳng, bệnh tiểu đường càng phát triển mạnh!. Ở nước ta mới mấy năm trước, tiểu đường chỉ lai rai, bây giờ thì… “năm sau cao hơn năm trước”, lan tràn cả ở thành thị lẫn nông thôn! Các nghiên cứu trên thế giới cũng cho thấy vào thời kỳ khủng hoảng kinh tế, người làm việc ở những khu vực dễ bị sa thải thì chết vi tim mạch, tai biến mạch máu não cao gấp đôi các khu vực khác…!
Stress thay đổi từ người này sang người khác. Cùng một sự việc, với người này thì nổi điên lên còn với người kia chỉ là một trò cười, với người này là cả một sự sụp đổ, với người kia là một bài học… Cùng là con ông bà “viên ngoại họ Vương”, cùng “sắm sửa bô hành chơi xuân”, mà Thúy Kiều thì khóc sướt mướt, thở than, nằm mộng, làm mười khúc đoan trường đầy nước mắt trong khi Thúy Vân ngạc nhiên sao chị mình “kỳ cục” vậy! Hẳn là bên trong Thúy Kiều có cái gì đó khác với Thúy Vân, bởi bên ngoài thì cả hai đều “mười phân vẹn mười” cả!
Người dễ bị stress là người thường có tính quá lo lắng, cầu toàn, hay tự chỉ trích, thiếu quyết đoán, hay do dự… Nếu bị thêm sức ép từ bên ngoài thì dễ suy sụp, dễ bị vượt ngưỡng! Nhiều học sinh học giỏi mà thi rớt cho là “học tài thi phận” một phần chính là do stress! Gia đình kỳ vọng nhiều quá, tạo một áp lực vô hình, khiến em không còn là chính mình nữa!
Những dấu hiệu sớm để nhận biết stress là có vấn đề về trí nhớ như hay quên, mất định hướng, thường hoang mang…
Về cảm xúc thì dễ dao động, bứt rứt, dễ bị kích động, tâm tính bất thường, hay cáu gắt, lúc nào cũng có cảm giác bị tràn ngập, rất khó tìm được sự thư giãn. Trong lúc nghỉ ngơi mà vẫn cứ lo lắng, thậm chí còn lo lắng nhiều hơn!
Các triệu chứng về thể chất dễ nhận ra như nhức đầu, đau lưng, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, chóng mặt.. Đặc biệt đau cột sống cổ hay cột sống thắt lưng. Cứ tưởng là loãng xương, là gai cột sống, là thoát vị điã đệm gì gì đó, thực ra gốc ở stress.
Người bị stress dễ bị bệnh vặt, cảm cúm triền miên vì sức đề kháng giảm sút đáng kể, dễ bị mất ngủ, tức ngực, tim đập nhanh và … dễ nổi mụn, nổi chàm trên da. Không có gì ngạc nhiên vì ở trong phôi thai, não và da vốn cùng xuất phát từ một lá mầm ngoai bì (ectoderme). Não mà bất an thì da cũng nhăn nhúm, nổi mụn, nổi chàm, chữa hoài không khỏi, thoa mỹ phẩm đắc tiền cũng vô ích. Não mà an vui thì da cũng tưoi nhuận, hồng hào, sáng láng.
Người bị stress còn hay có những hành vi bất thường như tự dưng thèm ăn, ăn hoài, lên cân đột ngột; hoặc bỗng nhiên bỏ ăn, sụt ký đột ngột…
Có người còn đi qua đi lại, đi tới đi lui, cắn móng tay, nhai nhóp nhép. Các huần luyện viện bóng đá, ông nào cũng hay đi qua đi lại, đi tới đi lui, nhai nhóp nhép “sinh-gom” hoặc phì phèo thuốc lá liên tục giữa lúc hai đội bóng vờn nhau trên sân. Họ bị stress. Nhưng đó là một thứ stress cấp, coi căng vậy mà hiền, chóng qua, hết trận đấu là xong, lại bắt tay nhau vui vẻ! Còn cái thứ stress nhai nhóp nhép kiểu “gặm một khối căm hờn trong cũi sắt”… mới là thứ stress nặng, mạn tính, triền miên, sinh đủ thứ chuyện.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh.
Nguyên tắc là đừng tự đòi hỏi mình phải luôn hoàn hảo, phải luôn luôn đúng!
Cũng đừng bao giờ so sánh mình với người khác. Con vịt là con vịt mà con gà là… con gà. Con gà mà dại dột so với con vịt thì sẽ chìm nghỉm trong nước! Lục súc tranh công không thể nào vui đựơc! Một khi đã so sánh thì dù hơn, dù kém, dù ngang bằng cũng đều khổ!
Nên tránh những kẻ chuyên “phun” nọc độc! Họ rất sung sướng khi “tiêm” được nọc độc cho kẻ khác. Tránh những kẻ nhỏ mọn, đố kỵ, "đâm bị thóc, thọc bị gạo"
Bói ra ma quét nhà ra rác, dị đoan mê tín… làm ta căng thẳng lo lắng vô lối. Một lời nói, một cử chỉ của thầy thuốc cũng có thể gây stress trầm trọng không ngờ. Bác sĩ vừa xem phim X quang vừa lắc lắc cái đầu đủ cho bệnh nhân thót tim, nhưng thực ra chì vì bác sĩ mỏi cổ do cả đêm thức coi bóng đá.
Bác sĩ chỉ cần “phán” một câu mơ hồ như tim hơi lớn, gan hơi yếu, phổi hơi dơ… đủ cho bệnh nhân sống trong hoang mang ám ảnh dài lâu. Lời nói của bác sĩ không chỉ mang thông tin, mà còn truyền cảm xúc, gây stress, bởi người bệnh luôn ở trong một trạng thái tâm lý rất nhạy cảm khi tiếp xúc với thầy thuốc.
Có nhiều cách “xả” stress!
Nhậu nhẹt, hút thuốc lá, ma túy… cũng là một cách xả stress, nhưng rõ ràng là có hại, “chạy ô mồ mắc ô mả”!
Nhảy múa, ca hát, viết nhật ký, viết blog…. là những cách xả stress tốt. Nói chuyện tào lao (tám) cũng là một cách xả stress… , miễn là đừng có “chuyển lửa” từ người này qua người khác! Thực ra, nói ra đựơc với ai đó, một bạn thân thiết, một người có khả năng lắng nghe, một người sẵn sàng làm “thùng rác” cho mình thì mình sẽ cảm thấy nhẹ gánh! Không có bạn bè để tâm sự thì có thể tâm sự cùng tượng đá. Trải lòng ra một lúc, tượng đá cũng xiêu. “Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau” là vậy! “Chửi chó mắng mèo”, “Giận cá chém thớt” cũng được. Đập bể mấy cái ly cái dĩa… cũng hay! Có điều nên chọn trứơc một ít ly tách, chén dĩa mẻ, để dành sẵn, khi nào cần thì đập nghe vừa rôm rã vừa đỡ tốn kém!
Nguyên tắc chung là phải làm một cái gì đó cho năng lượng bị dồn nén trong stress có chỗ “xì” ra, thoát ra.
Ta vẫn thường nói “xả xú bắp”, “xả hơi” đó thôi…
Tóm lại, đừng có ngồi đó mà gậm nhấm, suy nghĩ vẩn vơ. Giặt đồ, nấu ăn, rửa chén, lau nhà gì cũng tốt. Chạy bộ, đánh đấm, la hét, khóc lóc… cũng đựơc. Đọc sách, xem phim càng hay, miễn là biết chọn phim, chọn sách!
Thấy người chồng trằn trọc mãi không ngủ được, lăn qua lộn lại cả đêm, người vợ hỏi có chuyện gì vậy anh? “Anh mắc nợ anh John hàng xóm một số tiền, hẹn ngày mai trả mà không có một xu dính túi!”. Người chồng đau khổ nói. Lập tức bà vợ tung mền dậy, chạy ra bờ rào gọi với sang nhà hàng xóm: “Anh John ơi, ngày mai chồng tôi chưa có tiền trả cho anh đâu nhé!”. Xong, bà quay vào bảo chồng: "Anh yên tâm ngủ đi, bây giờ là lúc để cho anh John trằn trọc". Cô vợ đã rất thông minh! Cô đã “chuyển lửa” từ chồng mình sang … chồng hàng xóm. Chắc chắn anh John sẽ trằn trọc cho tới sáng, còn ông chồng cô sẽ ngủ ngon!
“Chuyển” như vậy vẫn chỉ là ở bên ngoài. Chuyển bên trong hay hơn. Chuyện xưa kể bà mẹ già có hai cô con gái, một cô bán dù, một cô bán giày vải. Cô bán dù sống nhờ những ngày mưa, cô bán giày làm ăn khá nhờ những ngày nắng ấm. Bà mẹ lo buồn cho cô bán giày suốt những ngày mưa và đau khổ cho cô bán dù ngày nắng ráo. Có người biết chuyện khuyên bà sao không làm ngược lại, mừngcho cô bán dù ngày mưa và mừng cho cô bán giày ngày nắng?
Não ta có một đặc điểm lý thú là không thể cùng lúc nghĩ tới hai việc. Đã nghĩ điều này thì quên điều kia. Và người ta đã “lợi dụng” đặc điểm này để dịch chuyển các điểm tập trung trên võ não từ vùng này sang vùng khác.Chẳng hạn đang giận sôi lên thì… xảy ra động đất hay cháy nhà, lập tức vùng “giận sôi” của vỏ não tắt ngấm để nhường chỗ cho vùng sợ hãi! Ta biết giận dữ hay sợ hãi đều tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Nó có thể làm ta kiệt sức, suy sụp, thở không ra hơi… Có thể chọn cách nào khác chuyển dịch hay hơn, có lợi cho sức khỏe hơn chăng? ***Có đó***.
Đó là cách thở sâu, thở bụng, đưa hơi xuống huyệt… đan điền (dưới rún chừng 4 cm). Nó giúp làm cho ta tĩnh tâm lại, nó chuyển dịch vùng căng thẳng ở vỏ não qua vùng êm ái của … cái rún, với điều kiện là phải để tâm quan sát xem cái hơi thở đó nó vào ra lên xuống ra sao.
Khi chú tâm vào hơi thở, lắng nghe hơi thở , quan sát nó, dòm ngó nó, nghiền ngẫm nó… thì ta đã đánh “lạc hứơng” cảm xúc ta rồi! Vỏ não khi đã tập trung vào hơi thở thì “quên” tập trung vào các chuyện linh tinh khác.
Cách đơn giản này có khả năng giải stress rất tốt. Tập luyện đúng mức, não thùy sẽ tiết ra một kích thích tố gọi là endorphine, một thứ á-phiện nội sinh, làm cho dịu nhẹ toàn thân, tạo sự sảng khoái, lâng lâng, mà không gây tác dụng phụ.
Thiền, yoga, dưỡng sinh, tài chí, khí công… đều là những cách làm cho thân tâm hợp nhất, làm cho ta quay trở lại với chính mình bằng cách lắng nghe hơi thở của chính mình (có thể kết hợp với động tác hay không cần động tác) đó thôi. Hiện nay các kỹ thuật này ngày càng được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi ở các Trung tâm y khoa lớn trên thế giới để trị liệu các bệnh do stress gây ra, các chứng trầm cảm, tâm thần, lo âu, đau nhức…, kể cả nghiện rượu, thuốc lá, ma túy… một cách rất có hiệu quả.
BS Đỗ Hồng Ngọc
Thế nhưng, vượt ngưỡng đến một mức nào đó thì con người cũng…không thể tồn tại, bởi chính stress gây ra nhiều thứ bệnh về thể chất và tâm thần, nên rất cần biết cách “xả” stress trong cuộc sống đầy căng thẳng, âu lo hiện nay.
Stress là một phản ứng bảo vệ, khi cơ thể bị một mối đe dọa, mối nguy hiểm xảy đến cho nó. Người ta gọi nó là phản ứng (hay đáp ứng) “chiến đấu hoặc bỏ chạy” (fight or flight response), nghĩa là trong tình huống đó, chỉ có hai cách để chọn lựa: chiến đấu để sinh tồn hoặc bỏ chạy để… sinh tồn!
Lúc đó, cơ thể phải huy động toàn lực để đối phó. Não thùy sẽ ra lệnh tiết các kích thích tố cần thiết, nào adrénaline, nào norepinephrine, cortisol…ồ ạt đổ vào máu. Tim đập nhanh để bơm máu về các cơ bắp lớn, phổi hổn hển tăng tốc bơm oxy, đường huyết vọt lên cao nhằm tăng cường khẩn cấp năng lượng, đồng tử mắt nở to để nhìn cho rõ, tai vểnh lên, mũi phồng ra… Tóm lại, mọi thứ đều phải trong tư thế sẵn sàng. Trong lúc các mạch máu lớn chuyển máu đến các bắp cơ thì mạch máu nhỏ ngoại biên co thắt lại, để nếu có bị thương thì máu cũng không bị mất nhiều… Vì thế mà người bị stress thường mặt mày tái ngắt, xanh lè, tay chân đơ cứng!
Stress cấp tính có những phản ứng mạnh hơn ta tưởng. Một người đang đứng trước chuồng cọp, thấy cọp sổng chuồng thì… phân, nước tiểu tóe ra mà không hay, tay chân bủn rủn, ngất xỉu. Nguy cơ qua đi, hiểm họa chấm dứt thì mọi thứ lại trở về trật tự cũ. Tim đập chậm lại, hơi thở điều hòa, bắp cơ buông xả. Nếu sự đe dọa không mãnh liệt nhưng cứ dồn dập, hết lớp này tới lớp khác, đến một lúc vượt quá mức chịu đựng gọi là “mất bù” thì sẽ tạo ra những hiệu ứng âm thầm gây tác hại không lường được lên thể chất và tâm thần của ta.
Thời đại ngày nay, con người ít có dịp chiến đấu một mất một còn trước thú dữ hay trước “hòn tên mũi đạn” như xưa. Nhưng con người ngày nay lại phải thường xuyên đối đầu với những “hòn tên mũi đạn” còn nguy hiểm hơn, kiểu “bề ngoài thơn thớt nói cười / bề trong nham hiểm giết người không dao”. Stress vượt qua ngưỡng lúc nào không hay và dẫn tới vô số bệnh tật mà bác sĩ cũng phải bó tay, đành gắn cho những cái tên mơ hồ như “rối loạn chức năng”, “mệt mỏi kinh niên”, “rối loạn thần kinh thực vật”… Đại học Y khoa Harvard ước tính có từ 60%- 90% bệnh nhân (ở Mỹ) tìm đến bác sĩ là do stress.
Stress liên quan đến rất nhiều bệnh lý như nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, tiểu đường, suyễn, đau nhức kinh niên, mất ngủ, dị ứng, nhức đầu, đau thắt lưng, một số bệnh ngoài da, ung thư, tai nạn thương tích, tự tử, trầm cảm, giảm miễn dịch v.v… Tóm lại là rất phức tạp. Bác sĩ nếu không quan tâm đúng mức – đau đâu chữa đó – thì chỉ chữa đựơc triệu chứng bên ngoài còn cái gốc sâu thẳm bên trong là stress vẫn không đựơc giải tỏa, bệnh vẫn cứ luẩn quẩn loanh quanh , chuyển từ “bệnh” này qua “bệnh” khác, và do đó, chất lựơng cuộc sống bị giảm sút rõ rệt! Nhiều khi ta tưởng cholesterol xấu tăng cao trong máu là do thức ăn, nhưng không phải, do stress nhiều hơn! Tiểu đường tưởng do ăn nhiều chất ngọt, thực ra do stress nhiều hơn.
Ta thấy đời sống càng căng thẳng, bệnh tiểu đường càng phát triển mạnh!. Ở nước ta mới mấy năm trước, tiểu đường chỉ lai rai, bây giờ thì… “năm sau cao hơn năm trước”, lan tràn cả ở thành thị lẫn nông thôn! Các nghiên cứu trên thế giới cũng cho thấy vào thời kỳ khủng hoảng kinh tế, người làm việc ở những khu vực dễ bị sa thải thì chết vi tim mạch, tai biến mạch máu não cao gấp đôi các khu vực khác…!
Stress thay đổi từ người này sang người khác. Cùng một sự việc, với người này thì nổi điên lên còn với người kia chỉ là một trò cười, với người này là cả một sự sụp đổ, với người kia là một bài học… Cùng là con ông bà “viên ngoại họ Vương”, cùng “sắm sửa bô hành chơi xuân”, mà Thúy Kiều thì khóc sướt mướt, thở than, nằm mộng, làm mười khúc đoan trường đầy nước mắt trong khi Thúy Vân ngạc nhiên sao chị mình “kỳ cục” vậy! Hẳn là bên trong Thúy Kiều có cái gì đó khác với Thúy Vân, bởi bên ngoài thì cả hai đều “mười phân vẹn mười” cả!
Người dễ bị stress là người thường có tính quá lo lắng, cầu toàn, hay tự chỉ trích, thiếu quyết đoán, hay do dự… Nếu bị thêm sức ép từ bên ngoài thì dễ suy sụp, dễ bị vượt ngưỡng! Nhiều học sinh học giỏi mà thi rớt cho là “học tài thi phận” một phần chính là do stress! Gia đình kỳ vọng nhiều quá, tạo một áp lực vô hình, khiến em không còn là chính mình nữa!
Những dấu hiệu sớm để nhận biết stress là có vấn đề về trí nhớ như hay quên, mất định hướng, thường hoang mang…
Về cảm xúc thì dễ dao động, bứt rứt, dễ bị kích động, tâm tính bất thường, hay cáu gắt, lúc nào cũng có cảm giác bị tràn ngập, rất khó tìm được sự thư giãn. Trong lúc nghỉ ngơi mà vẫn cứ lo lắng, thậm chí còn lo lắng nhiều hơn!
Các triệu chứng về thể chất dễ nhận ra như nhức đầu, đau lưng, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, chóng mặt.. Đặc biệt đau cột sống cổ hay cột sống thắt lưng. Cứ tưởng là loãng xương, là gai cột sống, là thoát vị điã đệm gì gì đó, thực ra gốc ở stress.
Người bị stress dễ bị bệnh vặt, cảm cúm triền miên vì sức đề kháng giảm sút đáng kể, dễ bị mất ngủ, tức ngực, tim đập nhanh và … dễ nổi mụn, nổi chàm trên da. Không có gì ngạc nhiên vì ở trong phôi thai, não và da vốn cùng xuất phát từ một lá mầm ngoai bì (ectoderme). Não mà bất an thì da cũng nhăn nhúm, nổi mụn, nổi chàm, chữa hoài không khỏi, thoa mỹ phẩm đắc tiền cũng vô ích. Não mà an vui thì da cũng tưoi nhuận, hồng hào, sáng láng.
Người bị stress còn hay có những hành vi bất thường như tự dưng thèm ăn, ăn hoài, lên cân đột ngột; hoặc bỗng nhiên bỏ ăn, sụt ký đột ngột…
Có người còn đi qua đi lại, đi tới đi lui, cắn móng tay, nhai nhóp nhép. Các huần luyện viện bóng đá, ông nào cũng hay đi qua đi lại, đi tới đi lui, nhai nhóp nhép “sinh-gom” hoặc phì phèo thuốc lá liên tục giữa lúc hai đội bóng vờn nhau trên sân. Họ bị stress. Nhưng đó là một thứ stress cấp, coi căng vậy mà hiền, chóng qua, hết trận đấu là xong, lại bắt tay nhau vui vẻ! Còn cái thứ stress nhai nhóp nhép kiểu “gặm một khối căm hờn trong cũi sắt”… mới là thứ stress nặng, mạn tính, triền miên, sinh đủ thứ chuyện.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh.
Nguyên tắc là đừng tự đòi hỏi mình phải luôn hoàn hảo, phải luôn luôn đúng!
Cũng đừng bao giờ so sánh mình với người khác. Con vịt là con vịt mà con gà là… con gà. Con gà mà dại dột so với con vịt thì sẽ chìm nghỉm trong nước! Lục súc tranh công không thể nào vui đựơc! Một khi đã so sánh thì dù hơn, dù kém, dù ngang bằng cũng đều khổ!
Nên tránh những kẻ chuyên “phun” nọc độc! Họ rất sung sướng khi “tiêm” được nọc độc cho kẻ khác. Tránh những kẻ nhỏ mọn, đố kỵ, "đâm bị thóc, thọc bị gạo"
Bói ra ma quét nhà ra rác, dị đoan mê tín… làm ta căng thẳng lo lắng vô lối. Một lời nói, một cử chỉ của thầy thuốc cũng có thể gây stress trầm trọng không ngờ. Bác sĩ vừa xem phim X quang vừa lắc lắc cái đầu đủ cho bệnh nhân thót tim, nhưng thực ra chì vì bác sĩ mỏi cổ do cả đêm thức coi bóng đá.
Bác sĩ chỉ cần “phán” một câu mơ hồ như tim hơi lớn, gan hơi yếu, phổi hơi dơ… đủ cho bệnh nhân sống trong hoang mang ám ảnh dài lâu. Lời nói của bác sĩ không chỉ mang thông tin, mà còn truyền cảm xúc, gây stress, bởi người bệnh luôn ở trong một trạng thái tâm lý rất nhạy cảm khi tiếp xúc với thầy thuốc.
Có nhiều cách “xả” stress!
Nhậu nhẹt, hút thuốc lá, ma túy… cũng là một cách xả stress, nhưng rõ ràng là có hại, “chạy ô mồ mắc ô mả”!
Nhảy múa, ca hát, viết nhật ký, viết blog…. là những cách xả stress tốt. Nói chuyện tào lao (tám) cũng là một cách xả stress… , miễn là đừng có “chuyển lửa” từ người này qua người khác! Thực ra, nói ra đựơc với ai đó, một bạn thân thiết, một người có khả năng lắng nghe, một người sẵn sàng làm “thùng rác” cho mình thì mình sẽ cảm thấy nhẹ gánh! Không có bạn bè để tâm sự thì có thể tâm sự cùng tượng đá. Trải lòng ra một lúc, tượng đá cũng xiêu. “Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau” là vậy! “Chửi chó mắng mèo”, “Giận cá chém thớt” cũng được. Đập bể mấy cái ly cái dĩa… cũng hay! Có điều nên chọn trứơc một ít ly tách, chén dĩa mẻ, để dành sẵn, khi nào cần thì đập nghe vừa rôm rã vừa đỡ tốn kém!
Nguyên tắc chung là phải làm một cái gì đó cho năng lượng bị dồn nén trong stress có chỗ “xì” ra, thoát ra.
Ta vẫn thường nói “xả xú bắp”, “xả hơi” đó thôi…
Tóm lại, đừng có ngồi đó mà gậm nhấm, suy nghĩ vẩn vơ. Giặt đồ, nấu ăn, rửa chén, lau nhà gì cũng tốt. Chạy bộ, đánh đấm, la hét, khóc lóc… cũng đựơc. Đọc sách, xem phim càng hay, miễn là biết chọn phim, chọn sách!
Thấy người chồng trằn trọc mãi không ngủ được, lăn qua lộn lại cả đêm, người vợ hỏi có chuyện gì vậy anh? “Anh mắc nợ anh John hàng xóm một số tiền, hẹn ngày mai trả mà không có một xu dính túi!”. Người chồng đau khổ nói. Lập tức bà vợ tung mền dậy, chạy ra bờ rào gọi với sang nhà hàng xóm: “Anh John ơi, ngày mai chồng tôi chưa có tiền trả cho anh đâu nhé!”. Xong, bà quay vào bảo chồng: "Anh yên tâm ngủ đi, bây giờ là lúc để cho anh John trằn trọc". Cô vợ đã rất thông minh! Cô đã “chuyển lửa” từ chồng mình sang … chồng hàng xóm. Chắc chắn anh John sẽ trằn trọc cho tới sáng, còn ông chồng cô sẽ ngủ ngon!
“Chuyển” như vậy vẫn chỉ là ở bên ngoài. Chuyển bên trong hay hơn. Chuyện xưa kể bà mẹ già có hai cô con gái, một cô bán dù, một cô bán giày vải. Cô bán dù sống nhờ những ngày mưa, cô bán giày làm ăn khá nhờ những ngày nắng ấm. Bà mẹ lo buồn cho cô bán giày suốt những ngày mưa và đau khổ cho cô bán dù ngày nắng ráo. Có người biết chuyện khuyên bà sao không làm ngược lại, mừngcho cô bán dù ngày mưa và mừng cho cô bán giày ngày nắng?
Não ta có một đặc điểm lý thú là không thể cùng lúc nghĩ tới hai việc. Đã nghĩ điều này thì quên điều kia. Và người ta đã “lợi dụng” đặc điểm này để dịch chuyển các điểm tập trung trên võ não từ vùng này sang vùng khác.Chẳng hạn đang giận sôi lên thì… xảy ra động đất hay cháy nhà, lập tức vùng “giận sôi” của vỏ não tắt ngấm để nhường chỗ cho vùng sợ hãi! Ta biết giận dữ hay sợ hãi đều tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Nó có thể làm ta kiệt sức, suy sụp, thở không ra hơi… Có thể chọn cách nào khác chuyển dịch hay hơn, có lợi cho sức khỏe hơn chăng? ***Có đó***.
Đó là cách thở sâu, thở bụng, đưa hơi xuống huyệt… đan điền (dưới rún chừng 4 cm). Nó giúp làm cho ta tĩnh tâm lại, nó chuyển dịch vùng căng thẳng ở vỏ não qua vùng êm ái của … cái rún, với điều kiện là phải để tâm quan sát xem cái hơi thở đó nó vào ra lên xuống ra sao.
Khi chú tâm vào hơi thở, lắng nghe hơi thở , quan sát nó, dòm ngó nó, nghiền ngẫm nó… thì ta đã đánh “lạc hứơng” cảm xúc ta rồi! Vỏ não khi đã tập trung vào hơi thở thì “quên” tập trung vào các chuyện linh tinh khác.
Cách đơn giản này có khả năng giải stress rất tốt. Tập luyện đúng mức, não thùy sẽ tiết ra một kích thích tố gọi là endorphine, một thứ á-phiện nội sinh, làm cho dịu nhẹ toàn thân, tạo sự sảng khoái, lâng lâng, mà không gây tác dụng phụ.
Thiền, yoga, dưỡng sinh, tài chí, khí công… đều là những cách làm cho thân tâm hợp nhất, làm cho ta quay trở lại với chính mình bằng cách lắng nghe hơi thở của chính mình (có thể kết hợp với động tác hay không cần động tác) đó thôi. Hiện nay các kỹ thuật này ngày càng được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi ở các Trung tâm y khoa lớn trên thế giới để trị liệu các bệnh do stress gây ra, các chứng trầm cảm, tâm thần, lo âu, đau nhức…, kể cả nghiện rượu, thuốc lá, ma túy… một cách rất có hiệu quả.
BS Đỗ Hồng Ngọc
Tuesday, September 17, 2013
NGƯỜI VIỆT HÀNH NGHỀ NAILS ở MỸ CẦN LƯU Ý
NGƯỜI VIỆT HÀNH NGHỀ NAILS ở MỸ CẦN LƯU Ý
BS Vũ văn Dzi, MD., Chuyên Khoa Nội Thương
Đa số người Việt sang định cư, du lịch làm bán thời gian kiếm
tiền ở Mỹ họ hái ra tiền bằng nghề "NEO", nhưng có mấy ai thấu được
nghiệp chướng này. Chỉ có các bác sĩ là người Việt ở Mỹ mới thấy hết
vấn đề nguy hại về sau cho những anh chị em sinh nhai bằng cái nghề mà dân
bản xứ ở Mỹ ít ai chịu làm.
Những nguy hiểm của nghề sơn sửa móng tay
Một thống kê của Bộ
Lao Động cho biết là cộng đồng Việt Nam ở Mỹ và tại một số quốc gia khác như
Canada, Úc, Tây Âu.. đã gần như chiếm độc quyền một nghề mới có gần đây là
nghề sơn, sửa móng tay, tạm gọi là nghề làm “nails”.
Từ các thành phố lớn cho đến nhỏ nhất đâu đâu cũng có một tiệm sơn/ sửa móng tay do người Việt làm chủ nhân và sau đó mở trường dạy nghề khiến mỗi ngày lan rộng đi khắp nơi. Một phóng sự của Đài truyền hình CNN cho biết là nghề làm móng tay đã phát triển ở Mỹ là nhờ một sáng kiến của nữ tài tử Tippi Hedren (đóng phim The Birds) khi bảo trợ giúp 19 gia đình Việt Nam sang định cư tại California thì sau đó đã hướng dẫn một số phụ nữ Việt Nam học cách sơn sửa móng tay do người thợ riêng của bà chỉ dẫn và sau đó theo học tại những trường dạy làm móng tay. Nhờ tài khéo léo, chăm chỉ và kiên nhẫn nên sau đó những người này thành công mau chóng và từ đó giúp đỡ thân nhân sang sau và những thế hệ kế tiếp đi theo con đường làm “nghề nails“ và cho đến nay thì người Việt gần như chiếm độc quyền trên cả nước và cùng một lúc giúp cho người dân Mỹ trung lưu có dịp được hưởng một dịch vụ mà trước đây chỉ dành riêng cho những người thật giàu có như các tài tử Hollywood.. Những hóa chất độc hại.. Nhưng nghề làm móng tay, móng chân cũng có những nguy hiểm vì trong các loại thuốc sơn móng tay hay rửa móng tay có những hóa chất sau khi hít phải hay thấm phải vào trong cơ thể thì có thể gây ra một chứng bệnh như ung thư máu, viêm phổ mãn tính hoặc nguy hiểm hơn cả tại những phụ nữ mang thai thì có thể gây ra những dị tật bẩm sinh hoặc bệnh tự kỷ (autism) ảnh hưởng lên các bào thai nhất là trong thời gian 3 tháng đầu tiên khi mà cơ thể của bào thai có những tăng trưởng mau lẹ khiến các dị tật dễ xảy ra.. Trong các hóa chất sơn móng tay thì gần đây có chất Dibutyl Phthalate tức DBT được nghiên cứu nhiều hơn cả được pha vào trong các chất nhựa dẻo và sơn móng tay. Chất DBT đã được thí nghiệm trên loài chuột và gây ra ung thư gan và có thể gây ra bệnh suyễn ở những người thường xuyên hít phải hơi độc của DBT. Hiện nay DBT đã bị các nước Âu châu cấm dùng trong lãnh vực chế tạo các mỹ phẩm. Ngoài ra còn chất toluene và formaldehyde (được dùng để ướp xác hoặc tại VN, TQ dùng để bảo quản bánh phở và mì gói..). Một số công ty chế tạo mỹ phẩm như Elizabeth Arden, Avon đã không còn dùng hai chất này nữa vì gây ra ung thư gan và ung thứ máu (leukemia). Acetone tức 2 propanone được dùng để rửa sơn móng tay và là một hóa chất dễ cháy và bốc hơi nên người dùng dễ hít phải rồi bị nhiễm độc bởi khói và bị suyễn hoặc viêm phỗi mãn tính. Nhưng cho đến nay chưa có bằng chứng gây ra ung thư phổi hay không vì chưa đủ thời gian để kiểm chứng. Những người dùng acetone để rửa móng tay trong một thời gian ngắn thì không nguy hiểm nhưng đối với những người phải thường xuyên tiếp xúc với hơi của acetone như trong các tiệm sơn/sửa móng tay thì sau một thời gian thì có thể bị những chứng bệnh kinh niên đường phổi (chronic bronchitis). Riêng chất benzene thì Y học đã chứng minh từ lâu là gây ra bệnh ung thư máu (leukemia) và ngày nay vẫn còn được dùng trong công nghiệp hóa chất, nhựa dẻo.. Chất toluene cũng được dùng để rửa móng tay và có thể thấm vào trong cơ thể và có những tác hại lâu dài gọi là systemic effects ví dụ như lên các cơ quan sản xuất ra các tế bào máu trong tủy xương (bone marrow) và lâu ngày dẫn đến ung thư máu (leukemia) rất nguy hiểm và khó chữa và đôi khi cần phải được ghép tủy xương (bone marrow transplant). Hiện nay có một số thuốc rửa móng tay được quảng cáo là thiên nhiên (natural products) hoặc non–acetone nail remover nhưng sự an toàn của những loại hóa chất này cũng chưa được kiểm chứng rõ ràng.. Nói chung thì hiện nay vẫn chưa có một loại thuốc rửa móng tay thật an toàn và tốt nhất vẫn là áp dụng những biện pháp bảo vệ môi trường và cá nhân. Nếu rửa móng tay ở nhà thì nên làm ở chỗ thoáng khí và tránh hít phải hơi độc. Các tiệm chuyên sơn/ sửa móng tay thì cần có hệ thống hút hơi làm thoáng khí thật an toàn và đúng tiêu chuẩn của EPA. Đây là điểm quan trọng nhất vì không những bảo vệ sự an toàn cho khách hàng mà cho cả người hành nghề nhất là khi phải tiếp xúc với hơi độc mỗi ngày nhiều tiếng đồng hồ hoặc vì ham lợi nhuận làm “overtime”.. Những chai lọ đựng thuốc sau khi dùng xong cần được bỏ vào những thùng chứa được đóng kín và đem đi phế thải an toàn (air tight container) do những công ty chuyên môn (waste removal). Cần kiểm chứng các loại mỹ phẩm có chứa những chất độc kể trên hay không hoặc tham khảo chủ nhân dùng những loại mỹ phẩm có an toàn hay không.. Những người chuyên nghiệp thì cần bảo vệ cho bản thân và nhất là những bà mẹ đang mang thai (nhất là trong 3 tháng đầu) thì tuyệt đối nên tránh bị nhiễm phải những hơi độc của những hóa chất vì những chất độc này có thể nhiễm vào bên trong cơ thể rồi qua đường máu huyết truyền sang cho bào thai đang trong thời kỳ phát triển mau lẹ khiến dễ bị những dị tật bẩm sinh và nhất là bệnh tự kỷ (autism) mà ở Mỹ ngày nay rất được quan tâm và điều trị hết sức tốn kém. Một thống kê cho biết là trên 150 trẻ sơ sinh thì trung bình có 1 em bị chứng bệnh này mà việc điều trị có thể kéo dài cả đời..mà không có gì có thể thay thế được.. Hội chứng Sick building syndrome.. Gần đây Y học có mô tả một hội chứng gọi là Sick building syndrome nghĩa là có những căn nhà, căn phòng mà khi bước vào thì bị ho hen suyễn, khó thở. Nguyên nhân là lối thiết kế nhà cửa ở Mỹ hiện nay thường được kín gió hòng tiết kiệm năng lượng (energy efficient, well insulated) nên các hơi độc không được thoát ra bên ngoài nếu không có một hệ thống thoát hơi an toàn.
Hiện nay
cơ quan bảo vệ môi sinh EPA coi việc ô nhiễm không khí là 1 trong 5 nguyên
nhân gây tử vong ở Mỹ và những người làm nghề sơn sửa móng tay là một trong
những nghề hay bị nhất. Ngoài những hóa chất bay hơi (volatile organic
chemicals) thì còn có thêm những chất mốc meo (molds), khói thuốc lá.. cũng
gây ra ô nhiễm cho những người làm việc lâu dài và hàng ngày phải tiếp xúc
với chất độc.
Ngay cả một số đồ vật trang trí nội thất như cây cỏ, hoa lá bằng nhựa dẻo, màn cửa, thảm lót nhà, gỗ sơn bóng cũng có thể thải ra những hóa chất gây bệnh..nói chung là đời sống công nghiệp ở Mỹ không thể tránh khỏi sự ô nhiễm hóa chất gây ra.. Gần đây có một khảo cứu dựa trên các cuộc thí nghiệm trên các phi thuyền không gian dùng một số cây cỏ trồng trong nhà gọi là houseplants để khử độc những hóa chất trong không khí. Một số cây cảnh trồng trong nhà có khả năng hút những chất độc như acetone, toluene, benzene rồi sau đó truyền xuống hệ thống rễ cây gọi là rhizosphere mà ở trong có một số vi khuẩn có khả năng tẩy uế và phân hóa những hóa chất này trở nên vô hại. Càng ngày càng có nhiều bằng chứng là các cây cỏ trong thiên nhiên từ những khu rừng nhiệt đới cho tới những đám rừng rong biển cho tới những khu vực sinh thái bờ biển, đầm lày đã có những vai trò tối quan trọng giữ cho các môi trường không bị hủy hoại rồi một ngày kia dẫn đến ngày Tận Thế khi mà không còn sinh vật nào tồn tại nữa.
Một vị trưởng lão da đỏ bộ lạc Snoquamish tên
Chief Seattle (tên được đặt cho một thành phố lớn vùng Tây Bắc) đã có lần
khuyên các di dân Mỹ đến định cư khi thấy họ phá hủy các khu rừng quý tại đây
là “nếu các ông tiếp tục phá hoại môi sinh và thải ra những chất độc hại thì
một ngày kia các ông và con cháu các ông sẽ chết ngộp trong những đống rác do
các ông tạo nên..”
Hội chứng Sick
Building syndrome chỉ là một trong những “chứng bệnh” do ô nhiễm môi sinh
trong đó có những cửa tiệm sơn sửa móng tay. Ngoài hệ thống thoát hơi thì có
thể trồng một số cây cỏ có khả năng tẩy độc như loại cây pothos, English ivy,
peace lily, philodendron, diffenbachia.. là những loại cây trang trí để lọc
không khí và có thể sống lâu trong nhà dễ dàng thay vì dùng những loại cây bằng
nhựa dẻo nhân tạo vừa giữ bụi và vừa có thể gây bệnh cho căn phòng của hội
chứng “sick building syndrome”.
BS Vũ văn Dzi, MD., Chuyên Khoa Nội Thương
|
Re: Giữ đôi chân tốt .....
Giữ
đôi chân tốt chính là mấu chốt phòng bệnh để kéo dài tuổi thọ.
Các
chuyên gia nghiên cứu phương pháp tự chữa bệnh cho rằng :
Trên
đôi bàn chân có rất nhiều đầu mối thần kinh liên quan đến các tạng phủ. Cho nên
dùng tay để chà xát, xoa bóp rất có lợi cho sứ khoẻ. Thí dụ :
-
Mu ngón chân út có liên quan đến bàng quang, xát ngón chân út có thể chữa được
chứng bí đái, đái són, đái buốt
-
Mu ngón chân thứ hai có liên quan đến dạ dày, xát ngón thứ 2 có thể chữa được
chứng chướng bụng, đầy hơi, ợ chua.- Ngón chân cái có liên quan đến gan, tì,
lòng bàn chân có liên quan đến thận.
-
Xát gan bàn chân có thể chữa được lưng đau, mỏi, ù tai, nghễnh ngãng.
-
Ngón thứ tư có liên quan đến gan, xát ngón này có thể chữa được táo bón, lưng
vai đau mỏi ..Thường xuyên xát gan bàn chân không những làm tăng lưu lượng máu,
tăng tính đàn hồi thành mạch máu, mà còn kích thích não bộ trị được chứng nhức
đầu, hoa mắt, mất ngủ, mộng mị ... Người già thường xuyên xát chân còn phòng được
chứng tê bì, chân tay giá lạnh.Phương pháp xát chân cụ thể :Trước tiên ngâm
chân vào nước nóng 15 phút, lau sạch..Ngồi trên giường hoặc ghế, chân nọ gác
lên đầu gối chân kia, một tay xoa gan bàn chân, một tay xoa mu bàn chân, xát
đi, xát lại khoảng 200 lần là vừa. Ðổi chân, cũng làm như trên. Xát cho đến khi
nóng, người cảm thấy khoan khoái, dễ chịu là được. Mỗi ngày làm 2 lần vào buổi
sáng và tối.
Lợi ích của đi bộ
Ði bộ mỗi ngày 30 phút sẽ đem lại cho bạn những tác dụng không ngờ đối với sức khoẻ thể chất và tinh thần.
1. Tốt cho tim
Một nghiên cứu gần đây đưa ra kết luận, nếu đi bộ nhanh 30 phút mỗi ngày sẽ làm giảm nguy cơ phát triển hội chứng chuyển hoá (metabolic syndrome)- một nhóm các triệu chứng ban đầu dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, tiểu đường, và đột qụy. Theo thống kê tại Mỹ, có khoảng 24 triệu phụ nữ nước này mắc hội chứng chuyển hoá. Không có thời gian để đi bộ nửa giờ mỗi ngày ư ?
Lợi ích của đi bộ
Ði bộ mỗi ngày 30 phút sẽ đem lại cho bạn những tác dụng không ngờ đối với sức khoẻ thể chất và tinh thần.
1. Tốt cho tim
Một nghiên cứu gần đây đưa ra kết luận, nếu đi bộ nhanh 30 phút mỗi ngày sẽ làm giảm nguy cơ phát triển hội chứng chuyển hoá (metabolic syndrome)- một nhóm các triệu chứng ban đầu dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, tiểu đường, và đột qụy. Theo thống kê tại Mỹ, có khoảng 24 triệu phụ nữ nước này mắc hội chứng chuyển hoá. Không có thời gian để đi bộ nửa giờ mỗi ngày ư ?
Một
nghiên cứu ở Anh cho thấy rằng, hoạt động thường xuyên (Kết hợp đi bộ và đi xe
đạp) đồng nghĩa với việc giảm 11 % nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, đặc biệt
là đối với phụ nữ.
2. Loại bỏ nguy cơ mắc ung thư vú
Ði bộ chỉ cần vài giờ mỗi tuần có ý nghĩa đặc biệt trong việc giảm
Ði bộ chỉ cần vài giờ mỗi tuần có ý nghĩa đặc biệt trong việc giảm
nguy
cơ mắc ung thư vú, (theo công bố trên tờ tạp chí của hội y học Mỹ). Ðồng thời
đi bộ làm giảm béo, tăng khả năng sản sinhestrogen. Kết quả của nghiên cứu trên
74.000 phụ nữ ở tuổi mãn kinh (50-79 tuổi) với những người có thể trạng bình thường,
nguy cơ mắc ung thư vú giảm đi 30 %, còn những người thừa cân thì chỉ giảm từ
10-20 %. Nghiên cứu trên phụ nữ trẻ hơn cũng đưa đến kết quả tương tự.
3. Giúp ngủ ngon hơn
Ði
bộ nhanh vào buổi chiều giúp bạn có được một giấc ngủ ngon hơn (Theo lời khuyên
của tổ chức Giấc ngủ Quốc tế). Hơn nữa, nhiều ý kiến còn cho rằng, đi bộ làm
tăng lượng hormone serotonin giúp cho bạn được thư giãn … Tuy nhiên bạn đừng
nên đi bộ 2 giờ trước khi ngủ vì nó quá muộn để cơ thể nghỉ ngơi trở lại.
4. Làm giảm sự đau nhức cơ thể
Hãy
đi bộ và bạn sẽ giảm sự đau nhức cơ thể (Ðó là lời khuyên của các nhà khoa học,
Ðặc biệt là môn đi bộ nhanh (Chiwalking- một ý tưởng kết hợp Thái cực quyền,
Yoga và Pilates- một môn thể dục mềm dẻo). Nó giống như việc đi bộ thường xuyên
nhưng bởi vì bạn thư giãn có ý thức, nó làm cơ thể bạn trở nên cân bằng bao gồm
việc vận động cánh tay, làm cho chân không bị stress như khi đi bộ. Kết quả làm
giảm đi sự đau nhức. Môn Chiwalking hiện ngày một phổ biến ở Mỹ.5. Nó làm cho bạn
hạnh phúcÐi bộ có thể làm cho bạn giảm bớt sự buồn chán, lo âu và stress, đó là
một hiệu quả mà ít ai ngờ tới. Chỉ cần 30 phút đi bộ sẽ khiến cho tâm trạng của
bạn trở nên khá hơn.
Theo
nhà nghiên cứu thuộc trường đại học Texas - Mỹ). Bỏ ra 90 phút đi bộ 5 lần mỗi
tuần là bạn sẽ có được tâm trạng tốt nhất (nghiên cứu của đại học Temple). Một
giải thích được đưa ra : Ði bộ giúp cơ thể sản sinh ra endorphin, một hoá chất
làm cải thiện tâm trạng tạo cho bạn cảm giác lạc quan, yêu đời hơn.
6. Giúp làm giảm bớt trọng lượng của cơ thể
Ði bộ 30 phút mỗi ngày có thể tránh sự tăng cân ở hầu hết những người ít hoạt động tự nhiên. Mặt khác, nếu phụ nữ đi bộ một giờ mỗi ngày và năm lần trong một tuần sẽ tiêu hao 1.500 calo mỗi ngày và giảm khoảng 11 kg cân nặng bị thừa mỗi năm.
Việc
đi bộ có thể kiểm soát trọng lượng cơ thể của bạn.
7. Duy trì trí nhớ cho người cao tuổi
Một vài nghiên cứu trên nhóm người cao tuổi chỉ ra rằng đi bộ thậm chí chỉ cần 45 phút mỗi tuần sẽ giúp tránh được bệnh Alzheimer.
Ði
dạo hoặc tản bộ thông thường cũng đồng nghĩa với việc trí não được luyện tập và
trở nên minh mẫn hơn ở tầng lớp người cao tuổi.
8.
Bảo vệ xương của bạnChỉ cần 30 phút đi bộ 3 lần mỗi tuần là cách tuyệt vời để bảo
vệ và rèn luyện cho xương của bạn. Giống như một bài tập, khi đi bộ sẽ đòi hỏi
người phải sử dụng 95 % hệ cơ, thực tế quá trình này giúp thúc đẩy và khiến cho
xương của bạn trở nên khoẻ mạnh và rắn chắc hơn.
Sunday, September 15, 2013
Đồng hồ của các cụ chỉ mấy giờ rồi
Đúng
12:00 giờ trưa!
Đồng hồ của các cụ chỉ mấy giờ rồi
Nguyễn Thượng Chánh, DVM
Dù ở vào thời đại nào, dù ở bất kỳ nơi nào đi nữa thì việc ăn uống đầy đủ chất bổ dưỡng cũng là điều kiện tối cần thiết để có một sức khỏe tốt và nhờ đó mới hy vọng có được một hoạt động sinh lý bình thường.
* * *
Sử sách Đông Tây kim cổ không thiếu gì những bằng chứng về những loại thực phẩm, hoặc thuốc men khả dĩ có thể giúp con người bồi dưỡng sinh lực, giúp tăng cường và duy trì sự ham muốn. Các thứ này được gọi là cường dương (aphrodisiac)…
Bọn đàn ông chúng ta đều đã từng nghe nói đến toa thuốc “Nhất dạ lục giao sinh ngũ tử” của Minh Mạng rồi. Tôi không biết có bạn nào đã thử chưa và cũng không biết nó có 100% effet như lời truyền tụng hay không? Đại khái toa thuốc trên gồm có các vị thuốc như sau: Thục địa, Đào nhân, Sa sâm, Dương quy Bạch truật, Phòng phong, Bạch thược, Trần bì, Xuyên Khung, Cam thảo, Phục linh, Tần giao, Tục đoạn, Mộc hoa, Kỷ tử, Thương truật, Độc hoạt, Khương hoạt, Đỗ trọng, Đại hồi và Nhục quế (theo Bs Nguyễn văn Dương).
Ngoài ra, cũng phải nói đến các món sơn hào hải vị, nhân sâm và lộc nhung đều là những món đại bổ thường dành cho những người nhiều tiền lắm bạc.
Đặc biệt là ở Việt Nam mình, cũng không hiếm gì những loại thuốc “tiên”, thuốc “gia truyền”, những loại thực phẩm và những loại rượu “ông uống bà khen”, đó là những thứ rượu thuốc bổ dương, cường tinh, như rượu Càn Long đệ nhất tửu, rượu Hà thủ ô, rượu sâm nhung, rượu Tắc kè, Ngũ gia bì, rượu ong chúa, Dâm dương hoắc, cao hổ cốt, hải mã, rượu rắn Hổ mang, Tam xà đại hội, rượu Bồ cạp, rượu ong đất, rượu con bửa củi, rượu chuối hột, rượu hòa với huyết rắn hay huyết chim se sẻ, rượu dái dê …
Theo tâm lý của người tiêu thụ, sản phẩm càng hiếm, càng bí hiểm và càng đắt giá chừng nào thì món hàng càng quý càng có giá trị cao chừng nấy. Hình như bên Việt Nam mình rất mạnh về khía cạnh này lắm… Bởi vậy hàng dỏm cũng nhiều, và lang băm tha hồ mà hốt bạc. Ai tin thì ráng mà chịu!
Không phải chỉ có Việt Nam mình mới có ba cái vụ rượu thuốc phục vụ sex đâu. Các dân tộc khác cũng vậy thôi…
Trước năm 75, thuốc Durabolin rất phổ biến tại Saigon. Mấy ông nào cảm thấy bình điện hơi yếu vì phải vừa phục vụ bà lớn vừa làm vui lòng bà nhỏ, có thể ghé tiệm thuốc Tây Ngọc Lan mua 1-2 hộp Durabolin về nhờ y tá trong xóm lụi cho vài mũi để lấy lại sức mà làm ăn tiếp…
Tại Montréal, hốt một toa thuốc Bắc đại bổ để ngâm rượu cũng phải từ 100$ trở lên mới bảo đảm chất lượng khá được…
Cẩu nhục (thịt chó), thịt sư phụ (thịt dê), cũng nằm trong thành phần của vài toa thuốc để hỗ trợ cho ba cái vụ múa lân.
Mấy năm gần đây, với sự bộc phát mạnh mẽ của phong trào thuốc thiên nhiên (Produits naturels, herbal products), người ta cũng thấy xuất hiện rất nhiều quảng cáo nói về đủ loại thuốc cứu tinh cho đàn ông…
Lang băm cũng hơi nhiều! Nếu đúng như lời quảng cáo thật hấp dẫn của họ, thì có lẽ trong tương lai vài chục năm nữa cả thế giới này sẽ không còn bệnh tật gì ráo trọi?
Ngoài thuốc ra, châm cứu, khí công, yoga và thôi miên (hypnothérapy) cũng được người ta đồn đại là có khả năng giúp chữa trị các tình trạng rắc rối về sinh lý…
Nói chung, hình như phía Đông Y rất mạnh về lãnh vực này. Các món độc địa, hiếm hoi, đắt hơn vàng và toàn là đồ quốc cấm như sừng tê giác, bột dương vật hổ, mật gấu cũng như các loại thú rừng lạ và quý hiếm, v.v… thường được Đông Y quảng cáo là những vị thuốc mầu nhiệm còn hơn cả Viagra hay Cialis nữa! Khoa học phương Tây đã từng cho xét nghiệm và phân tích thành phần hóa học của các sản phẩm trên và cho biết nó chả có chứa những gì đặc biệt hết, ngoài những khoáng chất thông thường mà thôi…
Chỉ tội nghiệp cho vô số loài vật hiếm quý càng ngày càng bị diệt chủng bởi tham vọng của một số người!
Có người còn mách, nếu ‘thằng nhỏ’ khó dạy thì các bà nhớ đừng cho ông xã ăn chuối chín quá muồi, cữ ăn bún, cữ bánh hỏi, cữ cơm nhão, cữ cháo! Lỡ nó chào cờ hổng nỗi đó. (Lời đồn trong thiên hạ! Hình như tôi đọc được từ tác giả Tràm Cà Mau thì phải?)
Ăn gì bổ nấy!
Nguyên lý này cũng không phải mới mẻ gì cho lắm… Đông y và Tây y đều có đề cập đến hết.
Trong dân gian Việt Nam, nhiều người tin tưởng rằng những món ăn như thịt dê, thịt chó, ngầu pín, dế bò, ngọc hành, ngọc dương hay trái dứng sư phụ (dê) đều có tính bổ dương cho đàn ông. Đây là những món ông đớp bà khen! Là đàn ông con trai với nhau, chúng ta thường hay bàn bạc và trao đổi kinh nghiệm một cách vui vẻ và thích thú mục này. Nếu có mặt các bà thì mình dám bị rủa là…“ăn làm chi ba cái thứ đồ quỉ đó”… lắm.
Mà thật đúng vậy, trong công việc hằng ngày tại các lò sát sanh ở Canada, người gõ thỉnh thoảng thấy nhà máy cho thu lượm dế của dê, cừu, bò hay ngầu pín bò tơ để bán. Mấy món lạ và độc địa này chỉ thấy bán tại một vài nơi đặc biệt như những tiệm thịt của người Á Rập ở Montréal mà thôi. Tác giả vì tánh tò mò nên đôi khi cũng có dùng thử ba cái đồ quỉ đó cho biết với người ta, nhưng sao thấy nó “cũng vậy mà thôi”. Không biết có phải tại mình ăn ít quá không đủ liều lượng chăng?
Chuyện trứng ung có tác dụng như Viagra hay ăn trứng thúi bổ chim
Mấy lúc gần đây mấy bà bên nhà ùn ùn đi tìm mua trứng gà ung về cho ông xã ăn để ổng có sức nhảy cho hăng. Đúng hay không thì chỉ có mấy bà biết mà thôi.
Chuyện hết xí quách, chê cơm, chê cháo, ngán phở không còn lạ gì với đám nình ông mà đặc biệt là các cụ tuổi tác “đã khá cao”.
Coi chừng đó chẳng qua là khôn chợ dại nhà hay sung với bồ nhưng xìu với vợ đó.
Nguồn tin trứng gà thúi có công dụng như Viagra đã làm nhiều người nức lòng đáo để.
Viagra thì khó mua mà giá lại quá đắt (Viagra thứ thiệt bán có toa, giá cũng phải trên 15$/viên 100mg tại Bắc Mỹ).
Tại Montreal, lúc bán sale 3 vỉ hột gà loại Large chỉ bán có 5$ mà thôi (36 trứng). Muốn làm cho hột gà thúi thì dễ òm.
Tin hấp dẫn trên xuất phá từ một khảo cứu của Giáo sư Giuseppe Cirino (University of Naples). Ông ta cho biết gaz hydrogen sulphide (H2S) của hột gà thúi kích thích não bộ làm cậu bé chào cờ. Tin này được đăng tải trong tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences.
Phải chăng ăn trên bổ dưới?
Hình như văn hóa ẩm thực của người mình có liên hệ rất mật thiết với ba cái chuyện đó!
Thôi làm bậy với người gõ một ly, còn chuyện gì khác thì để tối nay hãy tính.
Phải chăng thuốc 4L hiệu nghiệm nhứt?
Hầu như các cụ ông trên 6-7 bó ít nhiều đều có vấn đề… 6 giờ 30.
Anh cột chèo với người gõ có kể lại một câu chuyện tiếu lâm nghe được trong đội bóng bàn của anh ta tại Brossard, phía Nam Montreal. Đội thể thao gồm toàn các vị cao niên… và lão ông đã gác súng về hưu. Có một vị bác sĩ cao niên đố: thuốc gì hay nhứt để cho đồng hồ chạy? Đó là thuốc 4L (?), nhưng các bà vợ tức quá mới phản công lại rằng: Các ông có tài cương ẩu, dốc tổ… phải nói lại đó là thuốc 6L mới đúng. Miễn bàn.
Thật khó hiểu quá! Biết tin ai bây giờ.
Nguyễn Thượng Chánh, DVM
Montreal, 2013
——————
Đọc thêm:
Nguyễn Thượng Chánh:
- Chuyện Đàn Ông Ăn Trên Bổ Dưới, Ăn Gì Bổ Nấy
http://nguoivietboston.com/?p=8795
- Thịt dê (trên 102482 lần xem)
http://www.gocbep.net/index.php?view=story&subjectid=1247
Subscribe to:
Posts (Atom)
Featured Post
Đây là lý do tại sao bạn nên nằm ngủ nghiêng về bên trái
From: VUONG DANG < Date: Sun, Nov 22, 2020 at 8:10 PM Subject: Fw: Đây là lý do tại sao bạn nên nằm ngủ nghiêng về bên trái/Why Slee...
Popular Posts
-
From: VUONG DANG < Date: Sun, Nov 22, 2020 at 8:10 PM Subject: Fw: Đây là lý do tại sao bạn nên nằm ngủ nghiêng về bên trái/Why Slee...
-
From: don phong Nguyen Date: 2015-10-06 23:18 GMT-04:00 Subject: Fwd: FW: 3 phút với yoga xóa tan mỏi mắt-Easy Eye Exercises To: ...
-
---------- Forwarded message ---------- From: .TÂM và TƯỚNG trong SỐ MỆNH connguoi. Moi doc Kinh chuc vui khoe --------- Forwarded m...
-
---------- Forwarded message ---------- From: Diane Pham < q > Date: 2016-02-04 14:19 GMT-08:00 Subject: Fw: Nỗi Buồn Cuối Năm,...
-
Việt Nam đối mặt với dịch sởi khiến hơn 100 người chết Bệnh nhân đổ dồn về các bệnh viện trung ương là một trong các nguyên nhân trực...
-
Mắt & Chất Lutein Kỳ Diệu 1. Đôi mắt là cửa sổ của li...
-
From: van tran Sent: Tuesday, July 12, 2016 7:53 PM Subject: 1 DĐKTTG Phòng bệnh Alzheimer ngay bây giờ. Subject: Phòn...
-
From: English included Tin khẩn, Tất cả các loại nước tương mang nhản hiệu dưới đây đều mang mầm bệnh ung thư: ...
-
behalf of; Thuy Huong < Làm thế nào để khỏi già ? Khi nào các bộ phận trong cơ thể củ...
-
behalf of; KimChi Nguyen < Khi đọc thấy bài nầy ,tôi mách cho người thân trong gia đình biết, hầu để ngừa phòng khi gặp phả...